تصمیم گیری گاهی به هنر تعبیر میشود و گاهی صفت های نظیر جسورانه و یا محافظه کارانه به ان اطلاق میشود. تصمیم گیری اما در واقع انتخاب از بین بدیل ها ( آلترناتیوها) است . و بدیل ها به ذات وجود ندارند بلکه خلق میشوند و خود ترکیبی از امکان ها هستند.
انتخاب بهترین بدیل در تصمیم گیری با مفهوم بهتر و بدتر ارتباط پیدا می کند و ان خود به مفهوم داشتن دستگاه ارزشیابی است . دستگاه ارزشی تصمیم گیر را در ادبیات تصمیم گیری کسب و کار معادل مفهوم هدف کسب و کار می دانند بدین ترتیب تصمیم و انتخاب بدیل مناسب با توجه به هدف مفهوم می باید. در این نحوه نگاه تصمیم بهینه فراگیر معمولا مفهوم بیرونی ندارد چرا که دستگاه ارزشیابی تصمیم گیرها می تواند متفاوت باشد.
سوال : چگونه می توان در مورد تصمیم گیری صحیح یا نادرست قضاوت کرد
فرض کنید قرار است منزل مسکونی خریداری شود و چندین بدیل وجود دارد . بدیل های موجود به شرح زیر پیشنهاد میشود. خانه ای بسیار بزرگ و مجلل در منطقه ای با صفا و با اب و هوای بسیار عالی و طبیعتا گرانقیمت (۱) ، خانه ای با ابعاد کوچک تر در همان منطقه خوب جغرافیایی ولی در محدوده بودجه در اختیار (۲) ، خانه ای بسیار بزرگ و مجلل در منطقه ای وسط شهر با میزانی از الودگی معمول شهری (۳) ، خانه ای کوچک و معمولی در منطقه میانی شهر ولی صاحب ان قیمت بالای برای ان درخواست کرده(۴) است
کدام گزینه را انتخاب باید کرد و چگونه میتوان انتخاب تصمیم گیر را نقد کرد ؟
در این مثال دو مفهوم ارزشی وجود دارد . قیمت متناسب و منطقه جغرافیایی مطلوب . در مثال فوق انتخاب ۴ در مقابل انتخاب ۱ قطعا نامطلوب است چرا که قیمت بالا و اندازه کوچک و در منطقه کمتر مطلوب را در مقابل انتخاب قیمت بالاولی اندازه ساختمانی بزرگ در منطقه عالی قطعا انتخابی غیر عقلانی است . پس انتخاب ۴ در مقابل ۱ قابل حذف است.
اما انتخاب ۲ در مقابل ۱ و یا بر عکس قابل انتقاد نیست و یا انتخاب ۲ و ۳ قابل انتقاد نیست زیرا یک معیار کم و در مقابل معیار دیگر ارزشی افزایش یافته است لذا هر انتخاب می تواند قابل قبول باشد
الگوریتم تصمیم گیری ، حذف الترناتیوهای نامطلوب
در بده بستان دو معیار ترکیب های منطقی هم ارزش هستند و مفهوم بهترین در انها راه ندارد. لذا روش انتخاب پاسخ بهینه ، انتخاب بهترین نیست بلکه رد کردن جواب های نامطلوب است . به این ترتیب پس از حذف بدیل های نامطلوب ، بقیه بدیل ها قابل انتخاب توسط تصمیم گیران است و برتری تصمیم گیری مفهوم واقعی ندارد.